İmar Planları ve Deprem

Bilindiği gibi afet yönetimi, risklerin bertaraf edilebilmesinde en öncelikli olarak risklerin dışlanmasını öngörmektedir. Birinci öncelikli olarak; yerleşim alanlarındaki riskli bölgelerin dışarıda tutulması ve bu işleminde sağlıklı planlama araçlarıyla yerine getirilmesi olarak tanımlanabilmektedir. İMO İstanbul Bülten olarak, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne, Kocaeli ve Düzce depremleri’nden sonra bu imar planlarında ne gibi önlemler alındığını sorduk.

 İstanbul Büyükşehir Belediyesi Planlama ve İmar Dairesi Başkanlığı’nca yürütülen İstanbul ili (3030) sayılı yasa ile belirlenmiş 183.000 hektarlık alan içindeki, planlama faaliyetleri, belirli disiplin ve anlayışla sürdürülmekte iken 17 Ağustos 1999 tarihindeki Kocaeli, Gölcük merkezli 7.4 şiddetindeki ve bunu takip eden 12 kasım 1999 Düzce merkezli 7.2 şiddetindeki depremle planlama yaklaşımlarının ve ilkelerinin tekrar gözden geçirilmesini ve uygulamada afet yönetimini sağlayacak ve afet risklerini düşürecek önlemlerin kesin kurallara bağlanmasını sağlanmıştır.17Ağustos 1999 tarihli deprem sonrasında Bayındırlık ve İskan Bakanlığın’ca yayınlanan 5,numaralı genelge ile planlama ve imar faaliyetlerinde hukuksal olarak belirli sınırlar tespit edilmiş ve bu sınırlar 6 numaralı genelge ile değiştirilerek, 10 numaralı genelge ile son şeklini bulmuştur. İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak planlama faaliyetlerimiz söz konusu genelgelere bağlı kalarak devam ettirilmiştir. Ayrıca Bakanlığın öngördüğü jeolojik haritalardaki kapsam değişikliği planlama çalışmalarını tekrar gözden geçirmemizi sağlamıştır .Ayrıca da İstanbul ili planlama faaliyetleri için bu deprem 4 aşamalı bir çalışmayı doğurmuştur.

1. Meriyette bulunan ve halen uygulanan imar planlarının (1/5000 ölçekli ) Bölgenin Jeolojik etüdü ile (1/50.000 ve 1/5000 ölç)gözden geçirilerek gereken planlama revizyonlarının yapılması.

2. Plan çalışmaları tamamlanmış ancak onama aşamasında bulunan planlar (1/5000 ölç) için gerekli revizyonların yapılması.

3. Halen devam etmekte olan plan çalışmalarının Bakanlıkça kapsamın yeniden belirlenen jeolojik etütler ve haritalar ile yönlendirilmesi.

4. Parsel bazında yapılan plan değişiklik tekliflerini ve talepleri için yeni bir sistemin belirlenmesi. Bu çalışmaların sonucunda İstanbul ili 3030 sayılı yasada belirlenmiş sınırlar içindeki plan bölgelerinin jeolojik kriterler ile tekrar gözden geçirilmesi hedeflenmektedir.  

İstanbul genelinin 1/5000 ölçekli jeolojik etütleri Zemin ve Deprem İnceleme Müdürlüğü’nce yapılmasına başlanılmış olup hazırlanan jeolojik etüt raporları Bakanlığın 2360 sayılı genelgesi doğrultusunda onanmak üzere Afet İşleri Genel Müdürlüğü’ne iletilmiş,3030 sınırları içinde ana yerleşim bölgelerinin Jeolojik Raporları   10.08.2001 tarihinde onanmış, diğer planların onama işleri tamamlanan raporlar tarafımıza gönderildikçe meri,onay aşamasında ve çalışmaları devam eden 1/5000 ölçekli Bölge Planlarında yerleşime uygunluk açısından yapılan değerlendirmeler sonucunda, inceleme bölgesinde,yerleşime uygun alanlar,az riskli alanlar,riskli bölgeler ve çok riskli bölgeler belirlenerek,bu sınıflandırmalar sonucu plan yoğunlukları,kat adetleri ve fonksiyonların tespit edilmesi çalışmaları yapılmış ve halende devam etmektedir. Ayrıca afet yönetimi   konusunda ,özellikle deprem afeti için ,deprem sonrasında yapılması gerekli çalışmaların altyapısı bugünden planlama kriterleri içine alınmış ve olabilecek bir depremde can ve mal kaybını en aza indirecek kriterlerin bölge planlarında şimdiden düşünülmesi ve planların bu doğrultuda yönlendirilmesi amaçlanmıştır .Bu kapsamda JICA ile Büyükşehir Belediyesi arasında yapılan protokol sonucu başlatılan projede, İstanbul ilinde deprem senaryolarının üretilme ve afet riskini azaltacak analiz ve sentezlerin yapılması hedeflenmiş,bu çalışmanın planlama ayağında da yapılması gereken çalışmaların fizibilitesine başlanılmıştır. Ayrıca bir deprem sonrasında can kaybının artmaması için en önemli kriter olan afet bölgesinden haber alma ve bölgeyi tanıma kapsamında ,güçlü bir kent bilgi sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Bu doğrultuda İstanbul Büyükşehir Belediyesince devam etmekte olan Kent Bilgi sistemi çalışmalarında planlamaya esas olacak kriterlerin saptanması ve yeni yönetim modeli oluşturulmasına ilişkin çalışmalar devam etmektedir.

İstanbul İli depremi bekler durumdadır. Önümüzdeki 30 yıl içinde olabilecek bir deprem için önlemlerin alınması zorunludur. Bu zorunluluk bizleri yani Planlama ve İmar Daire Başkanlığı’nı ve Başkanlığa bağlı Müdürlükleri çalışmaların hızlandırılması ve her türlü tedbirlerin önceden, hiçbir detay atlanmadan oluşturulmasını doğurmuştur. 17 Ağustos 1999 tarihini takip eden iki senede bu çalışmalarımız belli bir aşamaya gelmiş, önümüzdeki dönemde de süreç hızlandırılarak devam edecektir.

09.04.2010

Kaynakça: İmar Planları ve Deprem | Avukat İlker Hasan Duman (ilkerduman.av.tr)